Certyfikat  NZOZ Zdrowie s. c.
 ul. Jana Pawła II 5, 23-300 Janów Lubelski  ukrainski fb logo

Ponad połowa Polaków uważa, że krew można wyprodukować w laboratorium. Jest to jeden z najczęściej powielanych stereotypów na temat krwiodawstwa. Krwi ani żadnych produktów krwiopodobnych nie da się uzyskać sztucznie. Jedyną jej fabryką jest ludzki organizm.

zostan krw

przyg krw

Fakty i mity dotyczące oddawania krwi

I chociaż 40% Polaków choć raz w życiu oddało krew, to w naszym społeczeństwie funkcjonuje wiele stereotypów na ten temat. Nieprawdą jest, że:

Oddając krew można się zarazić – Jest to całkowicie niemożliwe. Do pobierania krwi i próbek do badań stosuje się wyłącznie sprzęt jednorazowego użytku.

Oddawanie krwi uzależnia – Oddawanie krwi nie powoduje żadnych efektów ubocznych ani uzależnienia.

Aby oddać krew, trzeba znać swoją grupę – Nie jest to wymagane. Potencjalny dawca krwi jest poddawany kontroli medycznej, a grupa krwi jest ustalana po pobraniu.

Za oddanie krwi dostaje się pieniądze – W Polsce krew oddaje się nieodpłatnie. Z punktu widzenia biorcy wartość krwi jest nieprzeliczalna na pieniądze. Krew oddaje się bezinteresownie.

Krew należy oddawać jedynie na apel – Krew należy oddawać regularnie, ponieważ tak tworzą się jej zapasy, niezbędne do wykorzystania nie tylko w różnych nagłych sytuacjach, a przede wszystkim do systematycznego realizowania leczenia najcięższych chorób przewlekłych.

Można oddać dowolną ilość krwi – Jednorazowo pobierana jest najczęściej jedna jednostka krwi pełnej, czyli 450 ml.

Na oddawanie krwi należy przychodzić na czczo – Do oddania krwi należy zgłosić  wypoczętym, po lekkim niskotłuszczowym posiłku (np. pieczywo, chuda wędlina,  warzywa, owoce). Unikać potraw tłustych (smalec, masło, śmietana, tłusta wędlina), które mogą spowodować, że krew będzie lipemiczna (przetłuszczona) i nie będzie nadawała się do celów leczniczych, również wieczorem w dzień poprzedzający oddanie krwi. Przed oddaniem należy pić dużo wody lub soków owocowych. Pół godziny przed oddaniem krwi nie należy palić papierosów. Nie należy przychodzić do oddania krwi po spożyciu alkoholu i/lub środkach zmieniających nastrój.

Oddawanie krwi powoduje zmianę wagi ciała – Oddawanie krwi nie powoduje obserwowalnego spadku ani wzrostu masy ciała.

Kto może zostać dawcą?


Osoby od 18 do 65 roku życia:

  • które ważą co najmniej 50 kilogramów
  • u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała
  • które w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie miały wykonanych żadnych zabiegów operacyjnych, endoskopowych i innych diagnostycznych badań (np. gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii)
  • które w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie były leczone krwią i preparatami krwiopochodnymi.

W dniu oddania krwi należy być wyspanym i wypoczętym oraz zdrowym, czyli:

  • nie mieć objawów przeziębienia,
  • nie brać aktualnie żadnych leków (nie dotyczy to większości suplementów diety czyli np. popularnych preparatów witaminowych czy środków antykoncepcyjnych, należy jednak poinformować o tym lekarza kwalifikującego)

Przed przyjściem do centrum krwiodawstwa trzeba zjeść lekki posiłek, w ciągu 24 godzin przed pobraniem wypić ok. 2 litry płynów i wziąć ze sobą dokument ze zdjęciem, najlepiej dowód osobisty. Przed oddaniem krwi należy także ograniczyć palenie papierosów i nie pić alkoholu, również w dniu poprzedzającym oddanie krwi.

Informacje o przeciwwskazaniach do oddania krwi

Niektóre przeciwwskazania do oddawania krwi prowadzą do dyskwalifikacji czasowej:

  • Okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu
  • 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu
  • 6 miesięcy po zabiegu akupunktury
  • 6 miesięcy po przekłuciu uszu lub innych części ciała
  • 6 miesięcy po operacjach i innych zabiegach medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych
  • 6 miesięcy po wykonaniu niektórych badań, np. endoskopowych
  • 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu kanałowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych
  • Do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa
  • 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q
  • 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii
  • 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca
  • 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku
  • 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy
  • 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej
  • 9 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży
  • 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników
  • 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek
  • Co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych
  • 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38°C
  • 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków
  • Kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie)
  • Bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy
  • Okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia
  • Po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki (od 2 tygodni do 3 miesięcy)

Przyjmowanie leków

Lekarza przeprowadzającego wywiad należy bezwzględnie poinformować o wszelkich lekach, które są aktualnie przyjmowane – mogą one wskazywać na istnienie choroby powodującej dyskwalifikację, dlatego należy wyjaśnić przyczynę stosowanego leczenia. Dotyczy to także takich leków, jak np. aspiryna – jej zażycie dyskwalifikuje na następnych 5 dni.

Nie dotyczy to jednak leków takich jak witaminy, doustne leki antykoncepcyjne oraz leki hormonalne stosowane w okresie menopauzy.

Kto nie może zostać dawcą?

Lista czynników dożywotnio wykluczających z uczestnictwa w krwiodawstwie jest bardzo długa. Do najczęstszych należą:

  • poważne, aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu krążenia, choroby układu pokarmowego, oddechowego, moczowego, nerwowego, choroby skóry, choroby zakaźne (np. WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalnie wątroby w wywiadzie, żółtaczka pokarmowa), nowotwory złośliwe, choroby krwi i układu krwiotwórczego, cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
  • Krwi nie mogą oddawać również nosiciele wirusa HIV oraz osoby z zespołem nabytego upośledzenia odporności (AIDS).
  • Z krwiodawstwa muszą zrezygnować także osoby, które ze względu na swoje ryzykowne zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenie poważnymi chorobami przenoszonymi drogą krwi. Do tej grupy zaliczają się: narkomani, osoby uprawiające prostytucję, osoby często zmieniające partnerów seksualnych, osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup ryzyka.
  • Krwiodawcami nie zostaną też osoby z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania wynikającymi z używania substancji psychotropowych.

Pełną listę czynników dożywotnie wykluczających z uczestnictwa w krwiodawstwie znajdziesz tutaj.

Jakie są sposoby pobierania krwi?

  • Pobranie krwi pełnej (metoda konwencjonalna)

Krew pełna może być pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet, z tym że przerwa pomiędzy pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni w przypadku mężczyzn i 12 tygodni w przypadku kobiet.

Jednorazowo od osoby ważącej co najmniej 50 kg lub więcej można pobrać ok. 450 ml krwi pełnej (1 jednostka), która zawiera krwinki czerwone, krwinki płytkowe, krwinki białe i osocze. Krew pobiera się z pojedynczego wkłucia do żyły, do jednorazowych pojemników z tworzywa sztucznego.

Zabieg trwa ok. 5-10 minut.

  • Odseparowanie określonych składników z krwi pełnej (afereza)

Jest to zabieg polegający na uzyskaniu płytek krwi (trombafereza), białych krwinek (leukafereza), osocza (plazmafereza) lub krwinek czerwonych (erytroafereza) z krwi pełnej.

W zależności od rodzaju aferezy, zmienia się czas trwania zabiegu, dopuszczalna objętość pobrania i okres minimalnej przerwy pomiędzy pobraniami.

Informacje na podstawie http://rckik.lublin.pl/ i https://www.twojakrew.pl/